Het Stamland van het geslacht Laurenburg, later de Graven van Nassau en nog later Oranje-Nassau geheten. Het omvatte de dorpen Nassau, Siegen Dillenburg, Herborn, Beilstein, Hadamar, Laurenberg, Shaumburg, Diez, Limburg, Weilburg, Braunfels, Usingen, Idstein, Wiesbaden en Biebrich.

(op foto drukken voor vergroting)

Zelfs is er sprake van een bijzondere wijding en elk van die fraaie dorpen heeft zijn historie met betrekking tot het geslacht Nassau. Vele burchten, kastelen en landgoederen herinneren de bezoeker aan lang vergane glorie. Tot ruine's geworden geven de bouwvallen een bijzonder cachet aan dat indrukwekkende landschap.an ouderdom waarvan men - onwillekeurig - onder de indruk komt. Dat is de geboortegrond en het land van het geslacht Nassau. Het onstaan van het Graafschap Nassau is gelijk dat van vele andere territoria, het werd door mensenhanden tot stand gebracht en in het bijzonder het geslacht Laurenburg.

Het land is voort gekomen uit het Hertogdom Frankenland en het grootste deel van ons land is afkomstig van het Hertogdom Lotharingen. We beperken ons tot het land en het geslacht van Nassau. De toenmalige Koningen en Keizers van het Duitse Rijk waren niet in staat om het hoge Adel, Hertogen, Graven, Markiezen en Baronnen - waaruit zij vaak zelf waren voortgekomen -, te kunnen beheersen. Ook anderen, zoals Bisschoppen, Abten van Kloosters en Oversten van Orden roken aan de ruif van vrijheid en het overheersen van mensen.

Deze Potentaten waren het die hun weg gingen en Wetten maakten en zichzelf tevens
verhieven tot een adelstand die niet de hunne was. Het is een ontwikkeling die nog steeds
aan de gang is en zo wel zal blijven, zolang de mensheid zal bestaan.

Het land van Nassau heeft haar bestaan te danken aan een aantal oude Gouwen (gebieden
met land) waarin het Frankische Rijk was verdeeld. Een de belangrijkste Gouwen was de
Lahn-Gouw. Dat Gouw was verdeeld in een onder- en een boven Lahn-Gouw.

Ten oosten daarvan lag het Lahn-gebied dat tot Hessen behoorde. Zulk een opbouw van territoriale gebieden, ging gepaard met strijd tussen heersers onderling. Het Hertogdom Nassau dat bestond van 1806 tot 1866 was een staat in het Duitse Heilige Roomse Rijk.

De grenzen van dit Hertogdom liepen langs de Main en de Rijn, midden door het land stroomde de Lahn. Het omvatte onder andere de steden Wiesbaden, Montabaur, Hachenburg, Marienberg, Herborn, Dillenburg, Weilburg, Limburg an der Lahn en Dietz. Het land veranderde in zijn korte bestaan verschillende malen van vorm en grootte, maar besloeg uiteindelijk circa 4700 km².

In het Lahn-gebied was dit gelukt door o.m. het geslacht van Laurenburg. Zo onstond het begin van een familie, die zich later Nassau zou noemen. De oorsprong van die naam is onbekend. Wat we wel weten is, dat het mogelijk is overgenomen van een tegenover de berg waarop hun kasteel verrees, liggend dorp Nassau.

Het dorp Nassau en werd voor het eerst genoemd in de annalen der geschiedschrijving in het jaar 915, die werden bijgehouden aan het Hof van Koning Konrad I van wat nu Duitsland wordt genoemd. Het woord Nassau lijkt een samenvoeging te zijn van de Duitse woorden Nasse en Aue, dat in onze taal gewoon Natte Weide betekent. Maar we gaan terug naar het geslacht Nassau. Het ontstaan van het Huis van Nassau begon bij de Graven van Laurenburg.

De legenden vertellen dat rond 1000 sprake was van de Graven von Laurenburg. De eerste die bekend werd was Ruprecht (Rupert) of Arnold von Laurenburg (1040-1089). Op jacht naar vlees, schoot een van de twee (welke werd nimmer duidelijk) een hert. Aangekomen bij de plek waar het afgeschoten dier lag, ontdekte hij een wonderbaarlijk prachtige plaats, die hem zo aansprak dat hij er een burcht ging bouwen.

Er was slechts een probleem. Het Domkapittel van Worm, eigenaar van de grong wilde niet dat het in gebruik werd genomen door de Laurenburgse Graven. Het beklaagde zich, voor grondroof, bij de toenmalig Keizer Lotharius. De Kezer beval hem of hen het geconfisceerde eigendom terug te geven. Dat weigerde men en daarop sprak de Paus de Ban uit over Rupert en zijn nageslacht. Dat de Ban slechts werd uitgesproken over Rupert zou als bewijs kunnen gelden dat zjn broer Arnold reeds was overleden.

Feitelijke bewijzen zijn daarvoor niet te vinden. Maar niet getreurd, Rupert volgde broer Arnold al spoedig in de dood. Over hun voorvaderen vertelde de legende dat er al sprake was van een Graaf Dudo von Laurenburg ver voor het jaar 1080.

Herstelde Donjon (Toren)

1. Hendrik, geboren circa 1180, overleden op 25-01-1251.
2. Rupert, geboren circa 1180, stierf circa 1240.
3. Beatrix, geboren circa 1180, overleden circa 1225.

Wapen van Laurenberg

Zoals reeds was vermeld lag het Graafschap van de Nassau's in het gebied, wat nu het westelijke gedeelte van de Duitse staat Hesse en het district Westwald is. Het Graafschap Nassau was in twee helften gedeeld door de rivier de Lahn. Op 17 december 1255 vond de zogenaamde Primo Divisio plaats, de twee broers Walram II en Otto I splitsen het Nassause gebied in twee gelijke delen.

De kleinzoons van Walram I verdeelden het geërfde Graafschap, Walram II nam het zuidelijke gedeelte, Idstein en Weilburg en Otto I, Dillenburg, Siegen en Herborn, het noordelijke gedeelte van het Graafschap.De leden van het geslacht Nassau, waren inmiddels uitgegroeid tot echte landsheren en het geslacht werd door Frederik II in 1232 erkend.

1. Walram II van Laurenburg-Nassau (geboren 1220 en stierf in 1280)
2. Rupert, geboren circa 1220, overleden op 19-09-1247. Ridder van de Duitse Orde.
3. Otto I van Laurenburg-Nassau. (Tijdstip van overlijden ook onbekend)
4. Elisabeth, geboren circa 1225, overleden circa 1306. Gehuwd omstreeks 1246 met Gerhard van Eppenstein, die geboren werd in 1230 en overleed circa 1252.
5. Ook wordt nog vermeld door zowel Hans Vogels (kenner van middeleeuwse families), als in Coldeweij´s De Heren van Kuyk, dat Hendrik 'de Rijke' van Nassau bij Machteld van Gelre nog een dochter had, nl. Jutta van Nassau, die geboren werd circa 1225 en overleed rond 1312. Zij was getrouwd met Jan van Cuijk.
6. Gerard, geboren circa 1230, overleden op 02-05-1311. Kannunik in Luik, Proost in Maastricht, Aken en Tiel.
7. Jan, kwam circa 1230 en stierf op 13-07-1309 te Deventer. Hij werd begraven in de Lebuniuskerk aldaar. Was Bisschop van Utrecht(1267-1290).Hij had twee
   bastaardzoons

Jan van Nassau (ca. 1230 - Deventer, begraven 13 juli 1309) was elect van Utrecht van 1267 tot 1290. Hij was een zoon van Graaf Hendrik de Rijke en Mechtildis van Gelre. Van 1262 tot 1265 was hij aartsdiaken van Condroz. Onder invloed van zijn neef Graaf Otto II van Gelre werd hij in 1267 vanwege zijn militaire kwaliteiten tot opvolger van Hendrik van Vianden gekozen als Bisschop van Sticht Utrecht. Omdat Paus Clemens IV (op instigatie van de aartsbisschop van Keulen) het met deze keuze niet eens was, werd Jan nooit tot Bisschop gewijd en bleef hij elect. Jan van Nassau liet zich weinig gelegen liggen aan zijn geestelijke functies, en ook zijn landsheerlijk bestuur faalde door zijn zwakke politiek en slecht financieel beheer. Tijdens zijn bewind nam de Hollandse invloed in het Sticht sterk toe. Om zich te kunnen verzetten tegen de binnenlandse onrust (de ambachtsgilden grepen de macht in de stad en de zelfstandig opererende heren van Amstel
en Woerden keerden zich tegen hem) riep hij de hulp in van Floris V van Holland.

Voor deze hulp moest hij zwaar betalen. In 1277 verpandde hij het bisschoppelijke kasteel Ter Horst aan zijn zwager Jan van Cuyck (getrouwd met Jutta van Nassau, zus van Jan van Nassau), die het aan Floris V gaf. In 1279 werd hij door Floris V zelfs gedwongen het gehele Sticht aan de Hollandse Graaf te verpanden. Feitelijk werd Utrecht geheel bestuurd door Holland, lange tijd in de persoon van de edelman Nicolaas van Cats. Toen Jan in 1281 de kruistochtbelastingen
aanwendde om de Hollandse hulp te vergoeden, greep de Aartsbisschop van Keulen, Siegfried van Westerburg, in en excommuniceerde Jan van Nassau en Floris V. Een beroep van Floris op de paus hief deze ban echter op.

Dom van Utrecht

Voor die tijd zaten toren en kerk trouwens niet helemaal vast aan elkaar: er was een brugverbinding tussen beide delen, de 'Bisschoploge', met daarin de kapel voor de bisschop. De brokstukken van het ingestorte schip zijn overigens blijven liggen tot 1826, pas toen ontstond het Domplein. De leden van het geslacht Nassau, waren inmiddels uitgegroeid tot echte landsheren en het geslacht werd door Frederik II in 1232 erkend.

Op 17 december 1255 vond de zogenaamde Prima Divisio plaats, de twee broers
Walram II en Otto I splitsten het Nassause gebied in twee gelijke delen. Zoals reeds is vermeld lag het Graafschap van de Nassau's in het gebied, wat nu het westelijke gedeelte van de Duitse staat Hessen en het district Westwald is. Het Graafschap Nassau was in twee helften gedeeld door de rivier de Lahn. De kleinzoons van Walram I verdeelden het geërfde Graafschap, Walram II nam het zuidelijke gedeelte, Idstein en Weilburg en Otto I, Dillenburg, Siegen en Herborn, het noordelijke gedeelte van het Grafelijk gebied.

De zoon van Walram II, Adolf van Nassau werd tot (anti)Koning van Duitsland
(1292-1298) gekozen in 1292. De nazaten van Adolf van Nassau bleven het landgoed onderling verdelen. In de late 18e eeuw werd het verdeeld tussen de tak van Nassau-Weilburg en de tak van Nassau-Usingen. In 1801 nam het Frankrijk van Napoleon het erflandgoed van Walram II in, maar in 1803 werden de tak van Nassau-Weilburg en de tak van Nassau-Usingen weer herenigd.

Ze ontvingen van Frankrijk het landgoed terug met een compensatie. Daardoor kregen ze aanzienlijke toevoegingen aan hun gebied. In 1806 sloot men zich aan bij Napoleons Confederatie van de Rijn en mocht zich weer Graven noemen. Na het uitsterven van de tak Nassau-Usingen was in 1816 Willem van Weilburg-Nassau de enige erfgenaam.

Zijn opvolger, Graaf Adolf, kiest de verliezende Oostenrijkse kant in
de 'Zeven Weken Oorlog' en verloor het Graafschap aan Pruisen. Otto I van Laurenburg-Nassau, werd geboren omstreeks 1225, overleed rond 1289, trouwde rond 1260 met Agnes van Leiningen-Saarbrucken, die geboren werd circa 1240 en stierf circa 1300.

1. Hendrik I, Graaf van Nassau-Siegen.
2. Emico, Graaf van Nassau-Hadamar.
3. Mechtilde, geboren circa 1270, overleden omstreeks 1319. Gehuwd rond 1289 met Gerhard van Schoneck, Heer van Schoneck, geboren ergens in 1270, overleden circa 1316.
4. Johan, geboren circa 1270, overleden op 10-08-1328 te Wetzlar.

Hendrik van Nassau-Dillenburg (1300- ca.1350/51), de kleinzoon van Graaf Otto I
(+ ca.1289), was de stichter van de Dillenburgse linie en de eerste die zich door huwelijk verbond met Nederland. Hij trouwde (rond 1331) met Adelheid van Vianden, erfdochter van o.a. Vianden in de Ardennen en Grimbergen in Brabant. Adelheid van Vianden was de dochter van Graaf Filips II van Vianden en Lucia von der Neuerburg, een zeer rijke familie.

Adelheid van Vianden trouwde de eerste keer met Johan von Dollendorf-Cronenberg.
Zij overleed op 30 september 1376 en werd begraven in de kerk te Dillenburg. Hun zoon was Graaf Johan I van Nassau-Dillenburg(ca.1339-1416) die in 1357 met Gravin Margaretha van der Marck trouwde (+ 1409).

Uit dit huwelijk werd geboren Graaf Engelbrecht I, Graaf van Nassau, (half)Dietz (1420) en Vianden (1417 of 1421) geboren Dillenburg omstreeks 1370. In de bloei van zijn leven (voor in de 30) trouwde hij op 1 augustus 1403 met de zeer rijke erfdochter Johanna van Polanen (slechts 11 jaren oud), Vrouwe van Polanen, Breda, de Lek, Oosterhout, Roosendaal, Nispen. Dongen, Terheyden, Steenbergen, Geertruidenberg, Niervaart en Klundert.

Zij was de dochter van Jan III van Polanen, Heer van Breda, de lek, Geertruidenberg en Klundert en Gravin Odilia van Salm. Jehenne zoals zij eigenlijk heette, werd geboren 10 januari 1392. Aanvankelijk was Engelbrecht voorbestemd om geestelijke te worden. Hij was ingeschreven als student te Keulen en had het al gebracht tot Domprovoost van Munster.

Daarbij was de priesterwijding nog net niet aan hem toegekend, zodat Engelbrecht nog alle kanten op kon. Toen echter bleek dat zijn twee oudere broers geen kinderen konden krijgen, hing hij ijlings de toog aan de wilgen en was gaan uitzien naar een geschikte huwelijkspartner. Die vond Engelbrecht van Nassau-Dillenburg in Johanna (Jehenne) van Polanen. Zij was hoogst waarschijnlijk aantrekkelijk vanwege haar grote rijkdom. Zo kregen de Nassau's definitief groot grondgebied in de Nederlanden.

Gerestaureerde Donjon

Engelbrecht I
Graaf van Nassau (half Diez)

Johan (Jan) de IV van Nassau-Dillenburg (1410-1475) erfde alle landen van de Nassau-Dillenburg-Diez toen zijn jongere broer Hendrik II van Nassau-Dillenburg (1414- ca.1450) in Italië stierf. Johan trad in het huwelijk met Maria van Loon en Heinsberg, een zuster van de Luikse Bisschop, die bij zijn dood de gebieden Millen, Gangelt en Waldfeucht inbracht. Dat het allemaal Duits grondgebied was, mocht de pret niet drukken. Feit was, dat zijn bezittingen werden vergroot en daar ging het eigenlijk om.

Er werden gewoon huwelijken gesloten die tot doel hadden eigen bezit te vergroten en de liefde speelde daarin geen grote rol. De vroomheid van Vrouwe Maria werd alom geroemd en zij spande zich buitengewoon in voor het Bredase nonnenklooster St. Catharinadal. Johan (Jan) IV daarentegen, kon men karakteriseren als een man die zijn landen bij elkaar hield, die godsdienst en wetenschap beschermde en trouw meevocht in de veldtochten waar men hem nodig had.

De zoon van Johan de IV Johan V van Nassau-Dillenburg (1455-1516) was de grootvader van Prins Willem 'de Zwijger' van Oranje-Nassau (1533-1584). Nadat Koning Willem III van Engeland en Prins van Oranje, in 1702 kinderloos stierf, viel de erfenis toe aan een andere afstammeling van Otto I, namelijk Graaf Johan Willem Friso van Nassau-Dietz. Zijn zoon,Willem IV van Oranje-Nassau(1711-1751), verloor zijn Duitse bezittingen in 1806 aan Napoleons Frankrijk.

In 1815 werden tijdens het Congres van Wenen de bezittingen teruggegeven aan Willem IV van Oranje-Nassau en men compenseerde hem met het Hertogdom Luxemburg. Toen de mannelijke lijn uitstierf met de dood van Koning Willem III, Prins van Oranje in 1890, ging het Hertogdom Luxemburg over naar Nassau-Weilburg die uit de lijn van Walram II van Laurenburg-Nassau stamden.